Του Θανάση Γεωργακόπουλου
Τα μηνύματα των ευρωεκλογών δε διαφέρουν σημαντικά από τα αντίστοιχα των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών του ΄98. Αποτελούν συνέχεια και εξέλιξή τους.
Αν για τον Συνασπισμό οι εκλογές εκείνες έστελναν προειδοποιητικό σήμα και παρωθούσαν σε αλλαγές, οι ευρωεκλογές εκπέμπουν σήμα κινδύνου και επιβάλλουν στροφή 180 μοιρών. Αν αγνοηθούν η «ποινή» ενδέχεται να είναι πολύ αυστηρή.
Η ανανεωτική αριστερά σε όλες τις ευρωεκλογές κατακτούσε ποσοστά πολύ υψηλότερα από αυτά των εθνικών εκλογών. Η «ψαλίδα» ήταν μεγαλύτερη επί ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ, όταν η ευρωπαϊκή ιδιαιτερότητά του έναντι των υπολοίπων αριστερών δυνάμεων ήταν, για πολλούς λόγους, εμφανέστερη αλλά διατηρήθηκε, σε χαμηλότερα, βέβαια, επίπεδα, και επί Συνασπισμού.
Στις ευρωεκλογές του 99, όμως, η «ψαλίδα» δεν εμφανίστηκε, τουλάχιστον, φαινομενικά. Ο Συνασπισμός «κάθησε» στο ποσοστό των βουλευτικών εκλογών του 96 και έχασε άνω της μίας ποσοστιαίας μονάδας από τις ευρωεκλογές του 94 ενώ σε απόλυτους αριθμούς απώλεσε, περίπου, 20 χιλιάδες ψηφοφόρους έναντι των βουλευτικών και 80 χιλιάδες έναντι των ευρωεκλογών.
Αναφέρθηκε –όχι τυχαία- πως φαινομενικά δεν εμφανίστηκε η «ψαλίδα». Γιατί αν δεν υπάρξει στροφή 180 μοιρών η «ψαλίδα» θα εμφανιστεί όταν τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών του 99 θα συγκρίνονται με τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών του 2000. Και, δυστυχώς, με δεδομένα όσα προαναφέρθηκαν, το ποσοστό 5,17% θέτει, εν τινι μέτρω, σε αμφισβήτηση την υπέρβαση του 3%, δηλαδή, με βάση τον ισχύοντα εκλογικό νόμο, την παρουσία του Συνασπισμού στην επόμενη Βουλή.
Η δυσοίωνη αυτή εκτίμηση δεν εξάγεται μόνο από την προϊστορία και τα ποσοτικά στοιχεία των πρόσφατων εκλογών αλλά και από την ποιοτική ανάλυση των μετατοπίσεων. Σύμφωνα με όλες τις μετρήσεις, 10 έως 15% των ψηφοφόρων του Συνασπισμού το ΄96 μετακινήθηκε στο ΠΑΣΟΚ του κ. Σημίτη. Δηλαδή, ο Συνασπισμός απώλεσε ποσοστό 0,6% έως 1% επί του συνόλου. Και μιλάμε για ευρωεκλογές. Μετατοπίσεις ψηφοφόρων του Συνασπισμού το ΄96, στατιστικά σημαντικές, αν και μικρότερες (περίπου 8%), υπήρξαν και προς το ΚΚΕ, κάτι που παρατηρείται για πρώτη φορά.
Είναι προφανές πως οι μετατοπίσεις αυτές ανεβάζουν τα ντεσιμπέλ του εκπεμπόμενου SOS. Βέβαια, τα μάτια μας είδαν, μέσω διοχετευόμενων διαρροών στον Τύπο, ζαχαριαδικές ανοησίες του τύπου «… οι ανακατατάξεις αυτές καθιστούν τον Συνασπισμό πολύ πιο ομοιογενές κόμμα …» (!!!). Οι ανοησίες αυτές υποτίθεται πως στηρίζονται στις παράλληλες εισροές που υπήρξαν από το ΠΑΣΟΚ, που υπολογίζονται από 1,2% έως 1,6% οι οποίες, μάλιστα, χαρακτηρίζονται «αριστερές ψήφοι που εκφράζουν δυσαρέσκεια απέναντι στην κυβερνητική πολιτική», προφανώς σε αντίστιξη με τις «δεξιές» που απωλέσθηκαν, επ’ ωφελεία της …καθαρότητας του κόμματος (!!!)
Η προφανής αλήθεια είναι πως οι πρωτοφανείς απώλειες προς το ΠΑΣΟΚ σημειώνονται, κατά κύριο λόγο, από παραδοσιακούς ψηφοφόρους της ανανεωτικής αριστεράς που την υποστήριξαν και στις πιο δύσκολες περιόδους το ΄77 ή το ΄81. Αναφερόμαστε, δηλαδή, σε απώλειες από το «σκληρό πυρήνα» της ανανεωτικής αριστεράς. Η εξίσου προφανής ερμηνεία είναι πως οι παραδοσιακοί αυτοί ψηφοφόροι δεν αναγνώριζαν, πλέον, τον Συνασπισμό ως συνεπή εκπρόσωπο της ανανεωτικής αριστεράς που ιστορικά υποστήριζαν.
Η, επίσης, πασίδηλη αλήθεια είναι πως οι απώλειες που σημειώθηκαν προς το ΚΚΕ σημειώνονται, κατά κύριο λόγο, από ψηφοφόρους που ψήφιζαν πριν το ΄89 αυτό το κόμμα και έμειναν, μετά τη διάσπασή του, στις τάξεις του Συνασπισμού. Από τη στιγμή που ο Συνασπισμός δεν κατόρθωσε να συνθέσει οργανικά τις διαφορετικές «ψυχές» και προελεύσεις στελεχών, μελών και οπαδών του κι από τη στιγμή που έδειξε να μοιάζει στο «μητρικό» κόμμα, ήταν φυσικό να επιστρέψουν στη «μήτρα».
Είναι, επίσης, προφανές πως οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ το ΄96 που ψήφισαν τώρα Συνασπισμό, κάθε άλλο παρά σταθεροί και δεδομένοι στην επιλογή τους πρέπει να θεωρούνται. Αντίθετα, είναι προφανές πως η στάση τους εξηγείται και με τη χαλαρότητα της ψήφου των ευρωεκλογών.
‘Όμως, ένα κόμμα συγκροτεί την εκλογική του βάση με βάση έναν ιστορικό «σκληρό πυρήνα», στον οποίο, σε περίπτωση ανάπτυξης και διεύρυνσης, προστίθενται ομόκεντροι κύκλοι. Σε αυτές τις εκλογές ο Συνασπισμός υπέστη απώλειες και στον πυρήνα και στον πρώτο ομόκεντρο κύκλο, που δεν υποκαθίστανται από κυμαινόμενες και χαλαρές ψήφους. Γι΄ αυτό οι …ζαχαριαδικές ανοησίες πρέπει να πάψουν.
Οι απώλειες εξηγούνται, λοιπόν, από την απόκλιση του Συνασπισμού από την παράδοση, την κουλτούρα, τις αξίες και την πολιτική της ιστορικής ανανεωτικής αριστεράς και από το συνεχές πάτημά του σε «δύο βάρκες» χωρίς οργανική σύνθεση.
Κι αυτά δε σημειώθηκαν μόνο την προεκλογική περίοδο με τον αισχυντηλό αντιευρωπαϊσμό, τους κραυγαλέους αντιπολιτευτικούς τόνους, την απουσία κριτικής στο ΚΚΕ και το ΔΗΚΚΙ και τη στάση για τον πόλεμο, που ως μόνο διεθνή σύμμαχο είχε το Ζουγκάνωφ. Σημειώθηκαν, επίσης, τον προηγούμενο χρόνο όταν η απόφασή του το Νοέμβριο του ΄98 για εναλλακτική πρόταση εξουσίας και κυβέρνηση συνεργασίας έμεινε στα χαρτιά, δεν εκφωνήθηκε ούτε την επομένη στη Βουλή και στη συνέχεια «υλοποιήθηκε» από την απίθανη στάση, ιδιαίτερα ορισμένων συνδικαλιστών, στο εκπαιδευτικό ή από τις σωβινιστικές κραυγές πολλών και τις «δυο βάρκες» άλλων στην υπόθεση Οτσαλάν. Σημειώθηκαν, όμως, κυρίως στη «στρατηγική της έντασης» που ακολουθήθηκε από την ηγεσία του ΣΥΝ τα τρία τελευταία χρόνια. Μια στρατηγική που δεν ήταν «προγραμματική αντιπολίτευση» αλλά «δημαγωγική αντιπολίτευση χωρίς πρόγραμμα», με μοναδικό στόχο το πρόσωπο του κ. Σημίτη και με παράλληλες εκπτώσεις και μετατοπίσεις τόσο στο προγραμματικό-πολιτικό πεδίο π.χ. το «παρών» για τη συνθήκη του ‘Αμστερνταμ όσο και στο καθαρά εσωκομματικό π.χ. η συμμαχία με το «Αριστερό Ρεύμα».
Είναι όλα αυτά που μας οδήγησαν στο SOS. Είναι όλα αυτά στα οποία πρέπει να γίνει στροφή 180 μοιρών. Αλλιώς …
AYΓH 16/6/99