Του Νίκου Μπίστη ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 23/02/2002
Η πρόταση του Γραμματέα του ΠΑΣΟΚ κινείται χωρίς αμφιβολία προς την ορθή κατεύθυνση και αποτελεί αντικείμενο δημόσιου διαλόγου. Ταυτοχρόνως οι δυνάμεις της Αριστεράς που δεν αδιαφορούν για το ποιο μπλοκ εξουσίας θα κυβερνά αυτό τον τόπο, οφείλουν να εγκαταλείψουν αμφίσημες διατυπώσεις, ενστάσεις διαδικαστικού χαρακτήρα και παρελκυστικά προαπαιτούμενα.
Ένσταση πρώτη: το ΠΑΣΟΚ στρέφεται προς την Αριστερά γιατί είναι σε δυσχερή θέση, ενόψει των δημοτικών και των εθνικών εκλογών του 2003.
Ε και λοιπόν; Η πολιτική ήταν πάντα κατά 10% απόρροια καλών προθέσεων και κατά 90% αποτέλεσμα αδήριτων συσχετισμών. Η συγκυρία γεννά πολιτικές. Ας αξιοποιήσει η Αριστερά την «ανάγκη» του ΠΑΣΟΚ, ας προσέλθει στη συζήτηση με αυτοπεποίθηση, με το αξιακό της φορτίο, τον διακριτό της ρόλο.
Ένσταση δεύτερη: προαπαιτούμενο για την σύγκλιση η «ψήφιση της απλής αναλογικής».
Ο εκλογικός νόμος αποτελεί αντικείμενο του επί της ουσίας διαλόγου και όχι προαπαιτούμενο. Η Αριστερά θα υπάρξει αν έχει κάτι να πει και όχι μέσω του εκλογικού νόμου. Ένα μεικτό εκλογικό σύστημα που θα εξασφάλιζε απλή αναλογική στις 100 έδρες ενώ οι υπόλοιπες 200 θα προέκυπταν από μονοεδρικές ή διεδρικές περιφέρειες με πλειοψηφικό σε δύο γύρους, θα ήταν ουσιαστικό βήμα εκσυγχρονισμού του πολιτικού μας συστήματος, γιατί πέραν των άλλων θα περιόριζε τις εξαρτήσεις των βουλευτών. Θα διευκόλυνε επίσης την μετάβαση από τον δικομματισμό σ’ ένα γόνιμο διπολισμό.
Ένσταση τρίτη: προαπαιτούμενο η «αλλαγή της νεοφιλελεύθερης πολιτικής της κυβέρνησης».
Αυτό και αν αποτελεί αντικείμενο του διαλόγου. Είναι η ουσία του διαλόγου. Πλευρές και σημαντικές μάλιστα της κυβερνητικής πολιτικής πρέπει να αλλάξουν, αλλά υπάρχουν και άλλες, σημαντικότατες, που είναι προωθητικές. Δεν ξεμπερδεύουμε με το προγραμματικό ζήτημα θέτοντας, όπως το ΚΚΕ, την αφοριστική ετικέτα του νεοφιλελευθερισμού.
Για παράδειγμα, μήπως πρέπει να έχουμε ως σύγχρονη Αριστερά ενστάσεις επί της ακολουθούμενης πολιτικής στα Ελληνοτουρκικά, στα Βαλκάνια, στον ρόλο μας μέσα στην Ε.Ε.; Όχι βέβαια. Αντιθέτως κάναμε τόσες προσπάθειες για να σταθεροποιηθούν αυτές οι κατευθύνσεις.
Η ΑΕΚΑ λοιπόν δεν θα δώσει μάχες οπισθοφυλακών, θα συζητήσει επί της ουσίας. Και ουσία εν προκειμένω σημαίνει:
1. Το ΠΑΣΟΚ μετεξελίσσει τις προτάσεις Λαλιώτη σε επίσημη πρωτοβουλία, με χρονικό ορίζοντα, αρχή, μέση και τέλος.
2. Αρχίζει ουσιαστικός διάλογος πάνω στο πρόγραμμα. Αυτό είναι το μείζον. Εκεί θα αποδειχθεί ποιες πολιτικές δυνάμεις έχουν τις προϋποθέσεις και την βούληση να δεσμευτούν σ’ ένα πρόγραμμα προοδευτικού εκσυγχρονισμού της χώρας που θα υλοποιηθεί από μια πολυκομματική, πολύχρωμη κυβέρνηση της Κεντροαριστεράς.
3. Ο προσανατολισμός πρέπει να είναι η νίκη στις επόμενες εθνικές εκλογές και όχι η «έξυπνη ήττα» που δήθεν θα οδηγήσει στην ανασυγκρότηση του χώρου ενόψει νέων εθνικών εκλογών το 2005 με αφορμή την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Η ΝΔ μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, όχι όμως με κόλπα. Το προγραμματικό στοιχείο είναι θεμελιώδες γιατί χωρίς αυτό η Κεντροαριστερά θα αφυδατωθεί σε μια αντιδεξιά συσπείρωση με αποκλειστικό στόχο την διατήρηση του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Πρέπει να έχουμε συνείδηση ότι ενώ ο Σημίτης παραμένει ο πιο ισχυρός κρίκος της κυβέρνησης, το ΠΑΣΟΚ έχει εξελιχθεί στον πιο αδύναμο κρίκο. Η νέα λοιπόν Κεντροαριστερά για να εμπνεύσει τους εργαζόμενους, τους νέους, τους απαιτητικούς πολίτες με κοινωνικές και οικολογικές ευαισθησίες πρέπει να πείσει ότι δεν είναι μια μεταμφίεση του ΠΑΣΟΚ, αλλά μια νέα ελπιδοφόρα πραγματικότητα. Δεν πάμε να δώσουμε μια μάχη της «φωτός» εναντίον του «σκότους», δεν πάμε απλώς να αποκρούσουμε την συντηρητική αντεπίθεση, οφείλουμε να πείσουμε ένα κουρασμένο και δύσπιστο εκλογικό σώμα ότι είμαστε καλύτεροι.
4. Σε ό,τι μας αφορά, όσες δυνάμεις της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς, κόμματα, κινήσεις, πρόσωπα θέλουν να συμβάλλουν σ’ αυτή τη προοπτική πρέπει να είναι καλοδεχούμενοι. Σε ό,τι αφορά τον ΣΥΝ θέλω να είμαι απολύτως σαφής. Είμαστε οι πρώτοι που θα χειροκροτούσαμε μια απόφαση που θα έφερνε τον ΣΥΝ στην καρδιά των διεργασιών για τη συγκρότηση της Κεντροαριστεράς. Δεν είναι ώρα για πικρίες ή αυτοεπιβεβαιώσεις. Ένα σημείο είναι για μας κομβικό: η Κεντροαριστερά για να είναι νικηφόρα, πρέπει να είναι σύγχρονη. Δηλαδή πρέπει να συγκροτηθεί από εκείνες τις δυνάμεις που θα θελήσουν πρωτίστως να δεσμευτούν σ’ ένα πρόγραμμα προοδευτικού εκσυγχρονισμού της χώρας και όχι από εκείνες που απλώς συνορεύουν με βάση την πολιτική γεωγραφία της δεκαετίας του ’80. Στην Ισπανία οι σοσιαλιστές και οι κομμουνιστές μόλις τρεις μήνες πριν τις εκλογές, αποσιώπησαν τις διαφορές τους χωρίς να τις επιλύσουν και συνασπίστηκαν εκλογικά εναντίον του Αθνάρ. Δεν έπεισαν και συνετρίβησαν.
Ο προοδευτικός χώρος χρειάζεται ένα big bang, μια σύγχρονη Κεντροαριστερά. Αρκετά κοσκινίσαμε. Ώρα να ζυμώσουμε.