Εκσυγχρονισμός και Κεντρο-αριστερά

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΙΠΙΔΗ

Ας μιλήσουμε καθαρά! Με δεδομένες τις πολιτικές κατευθύνσεις του ΚΚΕ (σαφώς) και του ΣΥΝ (ασαφώς), καθώς και την παρατεταμένη αμφισημία και ταλάντευση του ΠΑΣΟΚ, η ενδεχόμενη σύγκλιση και συνεργασία αυτών των κομμάτων θα είχε ως πιθανότερο αποτέλεσμα την ενίσχυση του δημαγωγικού, αντιευρωπαϊκού, εθνικιστικού και κρατικίστικου πολιτικού μοντέλου, που παραπέμπει ευθέως στις ξεπερασμένες συνταγές της δεκαετίας του '80 και του πρώτου μισού της δεκαετίας του '90. Και εάν σ' αυτές τις συνταγές συνέβαλαν τότε, το ΠΑΣΟΚ πρακτικά και το ΚΚΕ ιδεολογικά, η επανάληψή τους σήμερα, χωρίς τον Ανδρέα Παπανδρέου και με την κυρία Παπαρήγα στη θέση του Χαρίλαου Φλωράκη, μάλλον ως παρωδία μπορεί να εκληφθεί.

Ζητούμενο παραμένει ο δημοκρατικός εκσυγχρονισμός. Το εγχείρημα Σημίτη από το '96 άνοιξε το δρόμο, αλλά σήμερα φαίνεται να βαλτώνει μέσα στις αντιφάσεις του ΠΑΣΟΚ και την ισχυρή αντίδραση των συμφερόντων της κατεστημένης καθυστέρησης. Ηδη υπάρχουν σαφείς ενδείξεις αναδίπλωσης στην κυβερνητική πολιτική. Ομως η επιστροφή σε κοινωνικές συμμαχίες διαρθρωμένες γύρω από τον κρατικό τομέα είναι πλέον καταστροφική. Η δημαγωγική διαχείριση των πραγματικών αντιθέσεων είναι πλέον ατελέσφορη. Συν τοις άλλοις, όλα αυτά ανοίγουν το δρόμο στη Δεξιά.

Απαιτείται λοιπόν ακριβώς το αντίθετο: ένα νέο κύμα εκσυγχρονισμού. Και αυτό δεν μπορεί να περιμένει πότε θα αλλάξουν πολιτικές τα κόμματα της Κεντροαριστεράς. Αυτό μπορεί να προκύψει από την πλευρά της κυβέρνησης, με μια επιθετική πολιτική ισχυρού εκσυγχρονιστικού μεταρρυθμισμού, που θα διαμορφώνει και θα στηρίζεται σε νέες κοινωνικές συμμαχίες και θα ασκεί πιέσεις για την απαιτούμενη αναμόρφωση και ανασυγκρότηση του χώρου της Κεντροαριστεράς.

Μια τέτοια επιθετική κυβερνητική πολιτική δεν θα ασκηθεί σε κενό στήριξης. Αντίθετα, μόνο μέσω αυτής μπορεί να συγκεντρωθεί στο κοινωνικό επίπεδο η νέα πλειοψηφία, που με τη σειρά της θα στηρίξει αυτή την πολιτική. Και αυτές οι διεργασίες δεν μπορεί παρά να αποτυπωθούν στην κεντρική πολιτική σκηνή, υποχρεώνοντας τα «ιστορικά» κόμματα σε αντίστοιχες αναθεωρήσεις και ανασυνθέσεις. Ηδη όμως στο κοινωνικό πεδίο μορφοποιούνται νέα πολλαπλά υποκείμενα του εκσυγχρονισμού, που ανασυγκροτούν την Κεντροαριστερά από τα κάτω και που παρακάμπτουν τις αγκυλώσεις του κατεστημένου πολιτικού σκηνικού. Χωρίς να υπερτιμούμε το ειδικό βάρος αυτών των προσπαθειών, χωρίς να τις αντιπαραθέτουμε σε κεντρικότερες πρωτοβουλίες ίδιας κατεύθυνσης, πρέπει να επισημάνουμε ότι σε ρευστές και μεταβατικές πολιτικές καταστάσεις, κάπως έτσι πάντα ξεκινάνε τα πράγματα.