Αντίθεση στην ομάδα Μπους και όχι τυφλός αντιαμερικανισμός
ΤΑ ΝΕΑ, 26/09/2002
Δεν ήταν αναγκαία η γιγαντιαία αμερικανική κινητοποίηση για να συνειδητοποιήσει η διεθνής ενεργός κοινή γνώμη ότι το προσωνύμιο του Σαντάμ Χουσεΐν «Χασάπης της Βαγδάτης» είναι δικαιολογημένο. Ότι, εκτός των διεθνών περιπλοκών και κινδύνων, έχει κοστίσει πολύ ακριβά - πρώτα απ' όλα - στους ίδιους τους Ιρακινούς πολίτες.
Από το σημείο αυτό, όμως, έως εκείνο μιας πολεμικής επίθεσης - και μάλιστα μονομερούς - εναντίον του Ιράκ, υπάρχει μεγάλη απόσταση. Δεν είναι μόνο ότι είναι οι Ιρακινοί πολίτες που θα υποστούν τα επίχειρα, αλλά και ότι με μια τέτοια ενέργεια - όπως έχει ειπωθεί - «θ' ανοίξουν οι πύλες της Κολάσεως».
Οι επιπτώσεις της στη διεθνή οικονομία, με τη συνακόλουθη ύφεση και κρίση, δεν χρειάζονται ιδιαίτερη ανάλυση. Τα «προεόρτια» των Χρηματιστηρίων τις υποδεικνύουν.
Το διεθνές σύστημα και ιδιαίτερα ο ΟΗΕ θα αποσταθεροποιηθεί σε απροσμέτρητο βαθμό, αφού θα τεθεί στη γωνία και θα επικρατήσει ο κανόνας της κρατικής αυτοδικίας που είναι μεταδοτικό φαινόμενο.
Αποσταθεροποίηση θα είναι, όμως, το αποτέλεσμα και για την περιοχή. Ακόμα κι αν θεωρηθεί υπερβολική η επίκληση από τον ?. Σλέσιγκερ του κινδύνου «... να πυροδοτήσουμε τη φρικτή «σύγκρουση των πολιτισμών»», η επισήμανση του Ζ. Μπρεζίνσκι πως «... η αμερικανική ανάμειξη στη Μέση Ανατολή αποτελεί εμφανώς το βασικό έναυσμα του μίσους απέναντι στην Αμερική...» θα αποκτήσει διευρυμένη ισχύ. Ταυτόχρονα, αντί να δοθεί προτεραιότητα στην επίλυση της ισραηλινοπαλαιστινιακής διένεξης ώστε να σταθεροποιηθεί η ευρύτερη περιοχή, όπως υποδεικνύουν ο Μπ. Κλίντον, ο Γ. Φίσερ και τόσοι άλλοι, θα πυροδοτηθεί περαιτέρω ένταση.
Τέλος, η αμερικανική επίθεση κατά του Σαντάμ, όπως επεσήμανε και ο Ντ. Κον Μπεντίτ «... διακυβεύει το μέλλον του αγώνα κατά της διεθνούς τρομοκρατίας...». Προφανής κίνδυνος τον οποίο υπενθύμισε και ο Αλ Γκορ, αφού από τη μια διασπά την «αντιτρομοκρατική» συμμαχία και από την άλλη αγνοεί την προειδοποίηση του Ζ. Μπρεζίνσκι ότι για να κερδηθεί ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας πρέπει κανείς «... πρώτον να καταστρέψει τους τρομοκράτες και, δεύτερον, να ξεκινήσει μια πολιτική προσπάθεια η οποία θα επικεντρώνεται στις συνθήκες που επέφεραν την εμφάνισή τους...». Αυτές ακριβώς οι συνθήκες θα παροξυνθούν.
Τούτων όλων δοθέντων, τι μπορεί να εξηγήσει την αμερικανική ρητορική; Το πετρέλαιο που έχει υποδειχθεί ως «κινούν αίτιο», μια και το Ιράκ είναι η δεύτερη χώρα παγκοσμίως σε κοιτάσματα, αποτελεί ικανή αλλά όχι και αναγκαία συνθήκη.
Όλα δείχνουν πως η ερμηνεία βρίσκεται στην κυριαρχία μιας νέας σκληροπυρηνικής και υπερδεξιάς ηγετικής ομάδας περί τον πρόεδρο Μπους και στο «αυτοκρατορικό σύνδρομο» που σταδιακά επιβάλλει στην πολιτική των ΗΠΑ. ?λλωστε, το σύνδρομο αυτό αποτυπώνεται εύγλωττα στην πρόσφατη έκθεση προς το Κογκρέσο με τίτλο «Η Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών», η οποία επιβάλλει μια μεγάλη ιστορική τομή, ενταφιάζοντας την πολιτική της «ανάσχεσης» που ακολούθησαν οι ΗΠΑ μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και προκρίνοντας την πολιτική των «προληπτικών χτυπημάτων». Παράλληλα, προωθείται η αδιαφορία-παράκαμψη του Διεθνούς Δικαίου και των θεσμών, δείγμα κι αυτό του «αυτοκρατορικού συνδρόμου».
Όμως, αυτή ακριβώς η εξέλιξη-τομή υποδηλώνει και την ποιότητα που πρέπει να έχουν οι αντιδράσεις. Οι διαφορές μεταξύ της σκληροπυρηνικής ομάδας Μπους και της διοίκησης Κλίντον είναι κραυγαλέες. Σημαντικές είναι οι διαφορές ακόμα και με την ηγετική ομάδα του πατρός Μπους. Επίσης, η ρητορική του προληπτικού χτυπήματος στο Ιράκ δεν έχει σχέση με παρεμβάσεις των προηγούμενων ετών, οι οποίες είτε έγιναν με ρητή εντολή του ΟΗΕ (Κόλπος, Βοσνία κ.α.) είτε στηρίζονταν σε ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και υλοποιήθηκαν από μια μεγάλη συμμαχία κρατών (Σερβία).
Ως εκ τούτου, η αντίθεση στη μονομερή επίθεση στο Ιράκ δεν πρέπει να πάρει τη μορφή ενός τυφλού αντιαμερικανισμού. Αντίθετα, πρέπει να επικεντρωθεί στον Μπους-τζούνιορ και την ομάδα του, εκμεταλλευόμενη την πλούσια συζήτηση και τις διαφωνίες που εκδηλώνονται και στην Αμερική και υπενθυμίζοντας την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη σε άλλες περιπτώσεις. Ταυτόχρονα πρέπει να επιδιώκει με όλους τους τρόπους την επαναφορά του θέματος στον ΟΗΕ, καθώς και την πρωτοκαθεδρία του Οργανισμού, ο οποίος, παρότι χρειάζεται γενναία μεταρρύθμιση, αποτελεί εγγύηση ώστε να μην κυριαρχήσουν οι «νόμοι της ζούγκλας» στη διεθνή κοινωνία.